استقلال و بی‌طرفیِ داور؛ ترادف یا تمایز؟ (مطالعۀ تطبیقی در داوری تجاری بین‌المللی)

ترویج استفاده از داوری به‌عنوان یک روشِ حل اختلاف، در گرو اعتماد عمومی به روش یادشده است. در این میان، بی‌طرفی (Impartiality) و استقلالِ (Independence) داوران، از جمله شرایط لازم برای تحقق این اعتماد تلقی می‌شود. استقلال و بی‌طرفیِ داور موجب تضمین رسیدگی منصفانه در داوری است و نبود این ویژگی‌ها باعث می‌شود که نتوان به فرایند حل اختلاف و نتیجۀ حاصل از آن اعتماد کرد و آن‌ را عادلانه تلقی نمود. اهمیت اعتماد به سلامت نظام حل اختلاف به‌حدی است که به‌منظور تأمین آن در اسناد بین‌المللی بارها بر ضرورت وجود دو وصف پیش‌گفته تأکید شده ‌است. در دهۀ اخیر هم‌زمان با گسترش فوق‌العادۀ داوری، بحث در خصوص استقلال و بی‌طرفی داور، از مسائل مهم و درعین‌حال چالش‌برانگیز بوده است، زیرا قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی معمولاً تعریف مشخصی از مفاهیم یادشده به‌دست نداده‌اند. مقالۀ حاضر در صدد تبیین این نکتۀ دقیق است که استقلال و بی‌طرفی دو مفهوم مجزا هستند و قابلیت جایگزینی یکدیگر را ندارند؛ استقلال، مربوط به ارتباطات داور با طرفین است و بی‌طرفی، رفتار داور را در برخورد یکسان با طرفین در نظر دارد. تفکیک یادشده دارای این اثر حقوقی است که هریک از این دو ویژگی باید دلیل جداگانه‌ای برای جرح داور قلمداد شوند.